ایران اکسپو2025: نقطه عطفی برای صنعت فولاد ایران؟

نمایشگاه بین‌المللی توانمندی‌های صادراتی ایران (ایران اکسپو ۲۰۲۵) با حضور بیش از ۱۲۰۰ شرکت داخلی و خارجی در قالب ۸۰۰ غرفه، فرصتی بی‌نظیر برای معرفی توانمندی‌های صنعتی کشور، به‌ویژه در حوزه فولاد، فراهم کرده است. این رویداد با حضور ۶۴ وزیر و معاون وزیر از کشورهای مختلف و بیش از ۴۰۰۰ تاجر از ۱۱۱ کشور، بستری مناسب برای توسعه صادرات غیرنفتی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی فراهم می‌آورد.

فولاد؛ محور اصلی صادرات غیرنفتی

صنعت فولاد به‌عنوان یکی از ارکان حیاتی صادرات غیرنفتی ایران، سهم چشمگیری در ارزآوری برای کشور دارد و نقش مهمی در توسعه پایدار اقتصادی ایفا می‌کند. در نمایشگاه ایران اکسپو ۲۰۲۵، حضور گسترده شرکت‌های پیشرو فولادی از جمله تولیدکنندگان محصولات طویل، تخت، مقاطع ویژه و فولادهای آلیاژی، نشان‌دهنده تمرکز ویژه بر معرفی توانمندی‌های فنی و ظرفیت تولید کشور در این حوزه است. این نمایشگاه نه‌تنها فرصتی برای بازاریابی و شناسایی بازارهای هدف جدید محسوب می‌شود، بلکه می‌تواند به‌عنوان پلی ارتباطی میان فعالان زنجیره تولید، بازرگانان خارجی و سرمایه‌گذاران بین‌المللی عمل کند. در صورت تداوم این روند و هم‌زمانی با اصلاح زیرساخت‌های صادراتی، صنعت فولاد ایران می‌تواند نقش پررنگ‌تری در تجارت جهانی ایفا کند و از وابستگی به درآمدهای نفتی بکاهد.

بازار آهن‌ آلات؛ نوسانات قیمتی و عوامل مؤثر

با وجود ظرفیت‌های بالا و جایگاه کلیدی ایران در زنجیره تأمین فولاد منطقه، صنعت فولاد کشور همچنان با چالش‌های متعددی دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ از نوسانات مداوم نرخ ارز گرفته تا قطعی‌های مکرر برق، محدودیت‌های تأمین انرژی، و البته رکود مزمن در بازار ساخت‌وساز. این عوامل نه‌تنها هزینه‌های تولید را افزایش داده، بلکه حاشیه سود تولیدکنندگان را نیز کاهش داده‌اند. افزایش نرخ ارز مستقیماً بر بهای مواد اولیه، حمل‌ونقل و تجهیزات اثر گذاشته و قیمت تمام‌شده محصولات فولادی را بالا برده است.

در هفته‌های اخیر، بازار آهن‌آلات شاهد نوسانات قابل‌توجهی بوده است؛ قیمت آهن در برخی کارخانه‌ها با رشد ۱۰۰ تا ۵۰۰ تومانی همراه بوده، در حالی که برخی دیگر کاهش قیمت ۱۰۰ تا حتی ۱۰۰۰ تومانی را تجربه کرده‌اند. 

در مورد تیرآهن نیز شاهد کاهش ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار تومانی در بعضی کارخانه‌ها و افزایش ۵۰ تا ۱۵۰ تومانی در برخی دیگر بوده‌ایم. این تلاطم قیمتی اغلب ناشی از کاهش تولید بر اثر قطعی برق، کاهش تقاضای داخلی در پروژه‌های عمرانی و اثرات روانی نوسانات ارزی است. ادامه این روند می‌تواند زمینه‌ساز بی‌ثباتی بیشتر در بازار و سردرگمی خریداران و تولیدکنندگان شود، مگر آن‌که راهکارهای پایدار برای تثبیت متغیرهای اثرگذار اتخاذ گردد.

پیش‌بینی روند بازار در آینده

با توجه به شرایط فعلی، پیش‌بینی می‌شود که بازار آهن‌آلات در ماه‌های آینده همچنان با نوسانات قیمتی همراه باشد. عواملی همچون ادامه نوسانات نرخ ارز، مشکلات تأمین انرژی و رکود در بازار ساخت‌وساز می‌توانند بر روند قیمتی تأثیرگذار باشند. بنابراین، فعالان این بازار باید با دقت بیشتری به تحلیل شرایط پرداخته و استراتژی‌های مناسبی برای مواجهه با این نوسانات اتخاذ کنند.

افزون بر این، تغییرات سیاست‌های کلان اقتصادی، تصمیمات بانک مرکزی در خصوص نرخ بهره، و محدودیت‌های احتمالی در صادرات یا واردات مواد اولیه نیز می‌توانند به‌عنوان متغیرهای اثرگذار مطرح باشند.در چنین شرایطی، قدرت پیش‌بینی و واکنش سریع به تغییرات بازار، مزیت رقابتی محسوب می‌شود. از این رو، استفاده از ابزارهای تحلیلی دقیق، رصد مستمر بازارهای جهانی و منطقه‌ای، و همچنین تنوع‌بخشی به کانال‌های فروش و تأمین، می‌تواند به تثبیت موقعیت شرکت‌ها در این بازار پرتلاطم کمک کند.

همچنین ضرورت دارد فعالان این حوزه، به جای واکنش‌های مقطعی، به سمت برنامه‌ریزی‌های بلندمدت و ساختارمند حرکت کنند. ورود به بازارهای صادراتی جدید، سرمایه‌گذاری در به‌روزرسانی فناوری تولید، و مدیریت هوشمندانه زنجیره تأمین از جمله اقداماتی است که می‌تواند اثر نوسانات داخلی را کاهش دهد. بازار آهن آلات در حال گذار از دوره‌ای پیچیده و غیرقابل‌پیش‌بینی است و تنها شرکت‌هایی که با دیدی آینده‌نگر عمل می‌کنند، قادر به حفظ جایگاه و سودآوری خود خواهند بود.

نمایشگاه ایران اکسپو ۲۰۲۵ فرصتی طلایی برای صنعت فولاد ایران است تا با معرفی توانمندی‌های خود، سهم بیشتری از بازارهای جهانی را به‌دست آورد. با این حال، برای بهره‌برداری کامل از این فرصت، باید چالش‌های موجود در صنعت فولاد، به‌ویژه در زمینه تأمین انرژی و نوسانات نرخ ارز، به‌طور جدی مورد توجه قرار گیرد. تنها با رفع این موانع است که می‌توان به توسعه پایدار صادرات فولاد و تقویت جایگاه ایران در بازارهای جهانی امیدوار بود.